Hướng Dẫn Tập Vật Lý Trị Liệu Tại Nhà Hiệu Quả

Tập vật lý trị liệu tại nhà cho chính người điều trị hoặc người thân trong gia đình hiện được nhiều người ưu tiên lựa chọn vì dễ tạo được tinh thần thoải mái, nhận được sự chăm sóc và giám sát hỗ trợ động viên thường xuyên từ các thành viên trong nhà. Tuy nhiên khi muốn triển khai vật lý trị liệu tại nhà, chúng ta nhất định cần phải nắm vững các kiến thức sau đây để mang lại những lợi ích thật sự hiệu quả cho quá trình phục hồi chức năng của người bệnh.

Điều trị vật lý trị liệu cần những gì?

Vật lý trị liệu là một phương pháp nằm trong chương trình điều trị nhiều bệnh lý của cơ thể. Nhằm phục hồi chức năng cho các cơ quan bị tổn thương và tăng cường sức khỏe bằng nhiều phương pháp mang tính chất vật lý như: vận động cơ học, nhiệt, điện, các dạng sóng âm, ánh sáng… giúp bệnh nhân phục hồi các chức năng cơ thể đang bị suy giảm.

Hiện nay, nhờ vào sự hỗ trợ của các trang thiết bị y tế cùng sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực y học phục hồi, nhiều tình trạng bệnh lý đã có thể áp dụng trị liệu ngoại trú tức là tại ngay chính gia đình của bệnh nhân. Phương án này đang cày các được các chuyên gia và các y bác sĩ trong ngành khuyến khích vì vừa giảm tải được số lượng bệnh nhân điều trị nội trú khó kiểm soát vừa mang đến sự tiện lợi, thoải mái cho tinh thần của bệnh nhân hơn.

Khác với vật lý trị liệu nội trú tại bệnh viện hoặc các trung tâm chuyên thực hiện phục hồi chức năng thì các tiêu chí cần đảm bảo sẽ nhiều hơn, gồm 3 yếu tố sau:

Phải có sự tham gia điều trị phục hồi với bác sĩ có chuyên môn

Phải có sự tham gia điều trị phục hồi với bác sĩ có chuyên môn về y học phục hồi từ các giai đoạn kiểm tra, chẩn đoán bệnh lý tình trạng cho đến khi chỉ định phương pháp và cách điều trị, theo dõi kể cả trong và sau khi thực hiện trị liệu. Như vậy sẽ luôn đảm bảo được tính khoa học và an toàn sức khỏe của bệnh nhân. Nếu không có sự tham gia của những người am hiểu trong lĩnh vực trị liệu, hồi phục chức năng thì có rủi ro cao vướng phải tình trạng tiền mất tật mang, tốn thời gian nhưng phương pháp chỉ định không phù hợp, không mang lại kết quả tích cực.

Bệnh nhân hoặc gia đình có thể dễ dàng tìm đến những bác sỹ có kinh nghiệm lâu năm, trình độ chuyên môn tốt tại các bệnh viện lớn ở địa phương có khoa phục hồi – trị liệu, các trung tâm chuyên về y học phục hồi, bệnh viện chấn thương chỉnh hình hoặc các bệnh viện quốc tế. Nên tìm hiểu kỹ thông tin về mức độ uy tín của các nơi mà bạn quyết định thăm khám hơn là nghe vào các lời giới thiệu truyền miệng từ những người xung quanh để tránh chọn nhầm những bác sĩ, chuyên gia không có nhiều kinh nghiệm chuyên môn.

Thực hành tập vật lý trị liệu tại nhà theo hướng dẫn

Đây là yếu tố cốt lõi xác định quá trình điều trị có tiến triển tốt và đem lại  hiệu quả như mong đợi hay không. Bệnh nhân cũng như gia đình luôn phải theo sát các hướng dẫn về cách tập, các bài tập trị liệu mà bác sĩ đã đề xuất chỉ định kết hợp cùng lịch trình nghỉ ngơi, bổ sung các chất dinh dưỡng hoặc thuốc uống bổ sung hợp lý. 

Có nhiều hình thức tập luyện vật lý trị liệu tại nhà giúp bệnh nhân sớm phục hồi được khả năng cử động, cải thiện chất lượng cuộc sống có thể tự thực hiện các sinh hoạt cá nhân hàng ngày thông qua những phương pháp như:

• Xoa bóp với dầu trị liệu giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm đau nhức các cơ – xương khớp.
• Tập các cử động cơ bản như ngồi dậy, đứng lên bằng các thiết bị hỗ trợ
• Tập giữ thăng bằng phục vụ cho việc hồi phục chức năng di chuyển.
• Tập bước đi bằng khung phục hồi chức năng.
• Bài tập tư thế kéo dãn cột sống
• Các bài tập cử động ngón tay, bàn tay
• Tập tăng biên độ xoay của các khớp ở cổ, tay, hoog.
• Tập đạp xe bằng máy phục hồi giúp tăng thể lực cơ chi dưới,
• …

Càng nghiêm khắc thực hiện đầy đủ thời gian và cường độ các bài vật lý trị liệu theo hướng dẫn thì khả năng hồi phục càng cao, quá trình càng ngắn, thậm chí là bệnh nhân có thể hoạt động trở lại như bình thường nếu tình trạng bệnh không quá nghiêm trọng. 

Giáo dục bệnh nhân

Đều đặn giáo dục bệnh nhân chính là biện pháp tâm lý hỗ trợ rất nhiều trong việc cải thiện tinh thần và tâm trạng của bệnh nhân, đồng thời cũng giúp họ hiểu rõ sự cần thiết của việc tập vật lý trị liệu tại nhà theo đúng phác đồ trị liệu mà bác sĩ đã chỉ định. Khi nhận thức được rằng bản thân người bệnh hoàn toàn có khả năng lấy lại được sức khỏe và cuộc sống bình thường thông qua việc tập luyện, họ sẽ có động lực kiên trì hơn và cũng sẽ cảm thấy thoải mái hơn.

Bên cạnh đó thì khi được hướng dẫn, chỉ dạy từ các bác sĩ hoặc chuyên viên trị liệu thì bệnh nhân sẽ tiếp thu được nhiều kiến thức giúp cho việc  thực hiện các bài tập vật lý trị liệu đúng kỹ thuật hơn. Như vậy vừa đảm bảo an toàn, tránh gây chấn thương vừa tăng cường hiệu quả hồi phục lên cao.

5 điều cần biết khi tập vật lý trị liệu tại nhà

Nắm chắc 5 điểm mấu chốt sau đây thì quá trình thực hiện tập vật lý trị liệu tại nhà sẽ diễn ra suôn sẻ, thuận lợi và sớm đạt được các kết quả như mong muốn.

Thực hiện luyện tập vật lý trị liệu tại nhà theo kế hoạch cụ thể

Khi đã được chỉ định phương pháp cũng như các hướng dẫn từ bác sĩ, chuyên viên trị liệu thì ngay sau đó bệnh nhân hoặc người thân cần phải lên ngay một kế hoạch cụ thể bao gồm các thông tin chi tiết như tần suất tập mỗi tuần là bao nhiêu? Chia lịch tập thế nào vào ngày nào, khung giờ và thời gian là bao lâu? Cần chuẩn bị những gì?… Càng cụ thể bao nhiêu thì khả năng kiên trì bám sát theo lịch điều trị càng cao bấy nhiêu.

Ngoài ra, chúng ta còn phải kết hợp với cả kế hoạch nghỉ ngơi cũng như định hướng dinh dưỡng để hỗ trợ bệnh nhân được phục hồi sớm nhất có thể. Khi áp dụng một kế hoạch chi tiết và khoa học thì chúng ta rất dễ đánh giác được tốc độ tiến triển của quá trình trị liệu, từ đó sẽ đưa ra những phương án điều chỉnh tối ưu nhất mang lại hiệu quả vượt trội hơn.

Thiết bị hỗ trợ phù hợp

Trên thị trường hiện nay các loại máy móc, thiết bị hay công cụ hỗ trợ tập vật lý trị liệu tương đối đa dạng từ cơ bản cho đến hiện đại nhất, từ loại rẻ vài triệu cho đến hơn chục triệu đồng đều có. Vì vậy người dùng cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên viên trị liệu để chọn được dòng máy thích hợp với tình trạng bệnh lý. Nhiều trường hợp bệnh nhân hoặc người thân mua nhầm loại máy quá cao cấp hoặc không phù hợp với tình trạng bệnh dẫn đến tốn kém hoặc hiệu quả trị liệu đem lại không nhiều.

Ví dụ như có những dạng thiết bị trị liệu chỉ nên được sử dụng tại bệnh viện dưới sự vận hành, điều chỉnh từ bác sĩ và chuyên viên trị liệu, chúng ta không nên mua những thiết bị này vì không những phí tiền mà còn có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng. Có thể kể tên như máy kéo dãn cột sống, máy sóng xung kích trị liệu, máy siêu âm trị liệu,… Hầu hết các thiết bị có thể ứng dụng hỗ trợ cho điều trị tại nhà đều là các máy giúp bệnh nhân vận động cơ học đơn thuần như máy đạp xe, máy đi bộ, ghế đi bộ, ghế tập phục hồi chức năng tay-chân,… 

Xe đạp ngồi phục hồi toàn thân Spirit MS300

Xem đạp phục hồi chức năng toàn thân, nhất là chức năng tay và chân. Spirit MS300 là thiết bị hỗ trợ tập phục hồi chức năng cao cấp từ Châu Âu, nhập khẩu chỉnh hãng và bán tại công ty GYMASTER. Xe đạp được trang bị rất nhiều tính năng nhằm hỗ trợ tối đang bệnh nhân, giúp người bệnh có thể tập luyện dễ dàng và hiệu quả. Ghế ngồi có tựa lưng thoải mái, điều chỉnh độ nghiêng và có thể xoay ghế để người bệnh ngồi lên hoặc đi xuống dễ dàng mà không cần xoay người. Bên cạnh đó, đai an toàn thắt lưng và đai cố định chân cũng được trang bị để người bệnh sử dụng an toàn nhất có thể. Tay cầm cảm biến nhịp tim, màn hình LED hiển thị toàn bộ thông số luyện tập của người bệnh rõ ràng. Nhờ vậy mà cả bệnh nhân và người nhà có thể theo dõi tiến trình luyện tập.

Máy phục hồi chức năng chân Spirit MT200 GAIT TRAINER

Máy phục hồi chức năng chân Spirit MT200 GAIT TRAINER là thiết bị phục hồi chân cao cấp, mang thiết kế như một chiếc máy chạy bộ thông thường nhưng cải tiến hơn để phù hợp với người bệnh. Spirit MT200 GAIT TRAINER với rất nhiều ưu điểm như sau:

• Đánh giá hiệu suất chuyển động của bệnh nhân chính xác.
• Có thể điều chỉnh độ nghiêng của đai chạy nhằm nâng cấp độ khó của quá trình tập luyện.
• Tay vịn có thể điều chỉnh phù hợp với chiều cao người bênh.
• Điều chỉnh tốc độ linh hoạt.
• Cảm biến nhịp tim.
• Đai chạy sử dụng đệm êm ái cho đôi chân.
• Chương trình tập luyện cài đặt sẵn để người bệnh có thể tập luyện đa dạng.
• USB: Tải xuống dữ liệu và cập nhật phần mềm

Bài tập vật lý trị liệu

Càng tìm hiểu nhiều bài tập vật lý trị liệu tại nhà khác nhau và thường xuyên tập luyện đều đặn sẽ đem lại nhiều khả năng hồi phục cho bệnh nhân hơn vì mỗi động tác sẽ có những những hiệu quả và tác dụng khác nhau. Trước khi cho người điều trị tập luyện một dạng bài tập trị liệu nào cũng cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ, ngoại trừ những bài tập đã được chỉ định ngay từ đầu. 

Ngoài việc hỗ trợ trong điều trị và hồi phục thì những bài tập vật lý trị liệu còn có tác động tích cực trong việc phòng ngừa các triệu chứng đau nhức do thoái hóa xương khớp, bệnh gai cột sống, đau thắt lưng hay tê cứng tay chân ở người lớn tuổi. Nếu được tập luyện thường xuyên các bài tập này sẽ giảm thiểu được những nguy cơ tái phát các tình trạng suy yếu chức năng sau khi đã điều trị phục hồi thành công. 

Bạn có thể tham khảo những bài tập vật lý trị liệu thông dụng như:

• Tập kéo khớp vai, khớp tay theo nhiều hướng
• Kéo căng gân cơ cổ chân và cẳng chân
• Tư thế ngồi kéo cơ đùi trước, cơ đùi sau
• Bài tập tư thế ngồi xổm
• Tập các động tác vận động tay chân, vận động các bộ phận bị liệt (nửa thân người, tay, chân)
• Tập thao tác chống co rút các ngón tay, khớp tay
• Tập thự hiện các tư thế sinh hoạt hàng ngày như ngồi dậy, đứng lên, bước đi, xoay người
• …

Đồng hành cùng người bệnh trong quá trình tập luyện

Nhóm đối tượng bệnh nhân cần tập vật lý trị liệu, đặc biệt là những trường hợp nặng do bẩm sinh hoặc gần như liệt hoàn toàn các bộ phận trên cơ thể thì gần như yếu tố tinh thần luôn ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả trị liệu. Vì vậy sự đồng hành cả về mặt hữu hình (hiện diện, theo dõi và hỗ trợ bên cạnh bệnh nhân) lẫn hữu hình ( động viên, hỏi thăm, chăm sóc ) là cực kỳ cần thiết, cho dù đó là đến từ người thân trong nhà hay từ các bác sĩ và chuyên  viên trị liệu.

Vì tâm lý cũng như tâm trạng của bệnh nhân trị liệu khá khó kiểm soát vì vậy những ai tham gia đồng hành cùng họ cần trang bị đủ kiến thức cũng như sự kiên nhẫn. Khô chỉ bên cạnh giúp đỡ và theo dõi về mặt trị liệu vật lý mà người thân hay chuyên viên trị liệu đồng hành cũng phải có trách nhiệm kích hoạt tinh thần tích cực, thực hiện nghiêm chỉnh phác đồ điều trị và cả chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi của bệnh nhân. Có thể nói tác động từ người đồng hành thậm chí có thể chiếm đến 50% thành công của quá trình trị liệu hồi phục chức năng.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp trong quá trình tập phục hồi

Chúng ta không nên chỉ trông chờ vào những bài tập vật lý trị liệu có thể đem lại kết quả mỹ mãn nếu thiếu đi một chế độ dinh dưỡng phù hợp. Quá trình hồi phục thực sự cơ thể cần nhiều chất dinh dưỡng hơn để cung cấp năng lượng cho các hoạt động luyện tập và tăng cường sản sinh các tế bào khỏe mạnh mới, loại bỏ đi những tế bào già yếu kém khả năng hoạt động.

• Những thực phẩm vàng được khuyến nghị cho đối tượng tập vật lý trị liệu là các loại chất béo tốt đến từ cá biển, các loại hạt và quả bơ.
• Tiếp đến là chất đạm từ thực vật hoặc thịt trắng và bổ sung càng nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ từ rau củ quả càng nhiều càng tốt.
• Hầu hết những trường hợp vật lý trị liệu đều liên quan đến chức năng cơ, xương – khớp nên cần bổ sung nhiều thực phẩm chứa canxi và có thể tăng cường sản sinh dịch khớp như sữa, chế phẩm từ sữa, các loại đậu hạt và ngũ cốc, dầu olive, khoai lang,… hoặc thậm chí là bổ sung thực phẩm chức năng qua đường uống.

Lưu ý trong chế độ ăn uống của bệnh nhân tập vật lý trị liệu

Bên cạnh đó nên thực hiện theo các lưu ý sau đây về chế độ ăn uống trong quá trình tập luyện vật lý trị liệu để bệnh nhân có đủ sức khỏe, năng lượng để tham gia phác đồ trị liệu một cách trọn vẹn:

• Bổ sung thực phẩm hỗ trợ lợi khuẩn đường ruột để tăng hoạt động tiêu hóa, trao đổi chất và hấp thụ dinh dưỡng.
• Thực hiện ăn đúng giờ, đúng bữa để tránh gây đau bao tử ảnh hưởng đến các buổi tập trị liệu.
• Hạn chế các loại thực phẩm có thể gây nguy cơ dị ứng cho người bệnh như thịt đỏ, hải sản, thức ăn lạ hoặc thức ăn mà bệnh nhân dễ bị mẫn ngứa khi dùng.
• Không sử dụng các chất kích thích, rượu bia, đồ uống có cồn.
• Không nạp các loại chất béo bão hòa có hại cho tim mạch, thường xuất hiện trong thức ăn nhanh, đồ chiên rán, snack,
• Hạn chế sử dụng đường trắng, bánh kẹo ngọt vì đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể.

Hy vọng bài viết giúp bạn có thêm thông tin về tập vật lý trị liệu tại nhà. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về nội dung bài viết hoặc về setup phòng gym thì comment ngay phía dưới bài viết này, Gymaster sẽ giải đáp ngay. Xem thêm thông tin về kinh nghiệm đầu tư phòng gym, thiết bị gym và hướng dẫn tập luyện tại Blog Gymaster nhé.

Liên hệ:
Fanpage: Gymaster – Setup phòng gym trọn gói từ A-Z
Hotline: 0931 458 898